KOSTES OM EIENDOM OOR TE DRA NA ‘N NUWE EIENAAR.

Andre Eloff (CFP)

Business and Legal Consultants                                                         23 Junie 2022

Lid van FISA

andre@buslegal.co.za

KOSTES OM EIENDOM OOR TE DRA NA ‘N NUWE EIENAAR.

KOPER

Die man op straat het geen keuse as om die “Wet van Transvaal” deeglik na te kom, wanneer dit kom by die aankoop van eiendom en die betaling van die verskillende fooie, net om die grond of ‘n erf op jou naam te kry. Die meeste mense is onbewus van al die koste, totdat die rekenings daar aankom, wat dan ‘n groot skok is. Die kostes is die koper se verantwoordelikheid en word opgemaak uit die Hereregte (wat belasting is aan die staat), die oordragprokureur se fooi (om die grond op jou naam te kry), die verbandprokureur se fooi (wat vir die bank werk en sorg dat daar ‘n verband geregistreer word) en die vaste kostes (wat van tyd tot tyd verander) wat as volg lyk:

Hierdie is die kostes wat die koper ‘n goeie idee gee, as die eiendom se waarde R 1 000 000-00 is.

• Akte-soek fooi ………………………………………………… R 00
• Pos geld en klein uitgawes (Post & Petties)……. . R 1 150.00
• FICA ………………………………………………………………… R 00
• Elektroniese generering van dokumente ………… R 95
• Hereregte fooi (addisioneel tot hereregte)……….R  18
• Pro Rata gedeelte tov Tariewe en Belasting ……..R 3 500.00 (Dit kan wissel)
• Tariewe Aansoek fooi en Naamsverandering

(Rates Application Fee and Name Change) ……… R     820.00

• Hanteringsfooi ………………………………………………… R 00
• BTW ………………………………………………………………… R 4 093.52

NOTA:

BTW (Belasting op Toegevoegde Waarde) word bygevoeg by sommige kostes hierbo, waar daar ‘n diens gelewer word, soos ‘n akte-soek en Hanteringsfooi. En soms, as die verkoper agterstallig is met waterbetaling, sanitasie, grondbelasting, tariewe en elektrisiteit en die nuwe eienaar betaal dit, net om die transaksie afgehandel te kry, verg dit ekstra kostes.

Sien die bygaande table:

NOTA: In die bogemelde tabel:

as die eiendom R 1 miljoen werd is en die verband is ook R 1 miljoen, is die Hereregte R 0-00;

as die eiendom R 2 miljoen werd is en die verband is ook R 2 miljoen, is die Hereregte R 50 250-00; ens

Maw, as die waarde van die grond R5 miljoen is en die verband slegs R2 miljoen is, moet die koste aangepas  word.

Oordragskoste en Verbandkoste (indien van toepassing) moet afsonderlik bereken en bymekaar getel word tesame met die toepaslike kleinuitgawes en statutêre kostes.

Indien heregte van toepassing is (waarde bo R1,1m), moet dit ook bygereken word.

Let wel : Hierdie tabel lig net sekere waardes uit. Presiese kostes word ooreenkomstig ‘n glyskaal bereken en sal verskil nagelang van die toepaslike bedrae en waardes. Prokureurs se koste-tabelle kan oor verskil van die bogenoemde maar die afwyking sal nie groot wees nie.

HEREREGTE

Hereregte is ‘n belasting wat die Suid Afrikaanse Inkomste Diens (SAID) vorder, elke keer as daar ‘n eiendom verkoop word en die eienaarskap oorgaan op ‘n nuwe eienaar. Die betaling van Hereregte is die verantwoordelikheid van die koper (nuwe eienaar). Hereregte word bepaal ingevolge die hereregte skale (sien hieronder) wat die SAID van tyd tot tyd verander. Hereregte is nie betaalbaar wanneer eiendom ingevolge ‘n testament vererf word en oorgedra word aan ‘n begunstigde nie. Hierdie vrystelling van hereregte geskied in terme van Artikel 9 van die Wet op Hereregte, 40 van 1949.

HEREREGTE  2021/2022

VERKOPER

Die verkoper van eiendom is verantwoordelik dat die volgende nie agterstallig is nie, wanneer hy/sy eiendom verkoop nl: waterbetaling, sanitasie, grondbelasting, tariewe en elektrisiteit. Die verkoper se verband word eerste afgelos indien daar een is, met die opbrengs of betaling van die koper. Verder moet daar ook Kapitaalwinsbelasting (KWB) betaal word, aangesien die verkoper beskik of ontslae raak (“dispose of asset”) van die grond of eiendom. Die reël ten opsigte van KWB, is om van die markwaarde, af te trek, die basiskoste van die eiendom (dit wat betaal is by aangekope plus die verbeteringe deur die jare) asook ‘n verdere

R2 miljoen, as die eiendom die primêre woning is van die verkoper. KWB het ingeskop op 1 Oktober 2001.

Bates wat bekom is na 1 Oktober 2001, se KWB word bepaal soos hierbo bespreek. Vir bates wat verkry is voor 1 Oktober 2001 is daar drie (3) manière om eers die basiskoste te bepaal nl: ‘n Waardasiesertifikaat van

1 Oktober 2001 of die 20%-reël of die tydtoedelingsbasiskoste-formule. As mens die basiskoste het en die markwaarde, kan die KWB bereken word. Die berekeningformule van KWB is as volg:

Markwaarde opbrengs van bate                                 xxx

Minus:             Basiskoste                                                                       xxx

Is gelyk aan:    Kapitale wins/verlies                                           xxx

Minus:             Jaarlikse vrystelling van R 40 000 (2018)

per Individu / R 300 000 per bestorwe boedel      xxx

Is gelyk aan:   Totale Kapitale wins                                             xxx

Minus:             Vorige jaar se Kapitale verlies                                    xxx

Is gelyk aan:   Netto kapitale wins                                                xxx

Die netto kapitale wins word met 40% vir individue, bestorwe boedels, vennootskappe en eenmansake vermenigvuldig om die belasbare kapitaal wins te bereken. Maw, slegs 40% van die netto kapitale wins is belasbaar, terwyl trusts, maatskappye en BK’s se netto kapitale wins met 80% vermenigvuldig word, om die belasbare kapitaal wins te bereken. Die belasbare gedeelte word dan gewoon by die persoon of entiteit se gewone inkomstebelastingberekening bygevoeg, en teen sy marginale belastingkoers belas. Dit beteken dat die maksimum KWB-koerse is: vir individue 18 %, vir trusts 36 %, vir maatskapye/BK’s 22.4 % en vir spesiale trusts 18 %. KWB word een maal per jaar bygevoeg in die jaarlikse belastingopgawe en dus word die belasbare kapitaal wins ingesluit in die gewone persoonlike inkomstebelastingberekening.

Andre Eloff (CFP)

Business and Legal Consultants

Lid van FISA

andre@buslegal.co.za